کتاب المنقذ من الضلال جزو آخرین کتابهای نوشته شدهی امام محمد غزالی است. این کتاب به نوعی داستان زندگی علمی غزالی میباشد.
او به دلیل بیماری فکری و جسمی خویش در دوران اوج خود از درس کناره گرفت و به جستجوی حقیقت و معنای علم پرداخت. در این میان، آراء و افکار متکلّمین، فلاسفه و اسماعیلیها را بررسی کرده و نقد نمود. او در دورهی آخر علمی خویش، به مکتب صوفی گری و عرفان پیوست.
این کتاب جمعبندی کلی از آراء علمی غزالی است؛ او در این کتاب به فلاسفه از جمله ابن سینا حمله میکند و میگوید نهایت علم اینان جز تاریکی چیزی نبوده و علم حقیقی چیزی است که منجر به تهذیب نفس و درک خدا شود.
سپس او در فصل آخر کتاب، حالات نبوّت و دلایل مخالفت با عرفان صوفیانه را مطرح و بررسی میکند.
این کتاب برای کسانی که آشنایی ابتدایی با مباحث فلسفه اسلامی داشته باشند، بسیار شیرین و خواندنی است؛ بشخصه چندین بار آن را مطالعه کردهام.